De ‘dopamine detox’ – afkicken van je smartphone of andere moderne verleidingen – is een aantal jaren geleden uit Amerika komen overwaaien en lijkt een blijvertje. Maar heeft dopamine er wel zoveel mee te maken als sommige wetenschappers beweren?
Op een stralende zondagmiddag zit in een knus café een twintigtal mensen te lezen. Of te schrijven. Of schetsen. Wat ze in ieder geval niet doen, is turen naar hun telefoons. Die liggen bij de ingang in een kluis. Het is de eerste editie van de ‘Digital Detox Hangout’ in Nijmegen, georganiseerd door The Offline Club. In de hoofdstad liep het evenement zo goed, dat het tijd werd ook digitale junkies in andere steden erop te trakteren.
De hangout duurt slechts tweeëneenhalf uur, dus het is afkicken-ultralight. Maar het speelt in op een behoefte die veel mensen hebben: een betere balans vinden tussen hun online en offline leven. De beste manier om de verleidingen van je smartphone te negeren, is door hem te laten verdwijnen – zelfs al is het slechts voor even.
Een hype die daar een neurowetenschappelijk sausje overheen gooit, is de ‘dopamine detox’ of ‘dopaminevasten’. Er zijn inmiddels talloze boeken, artikelen, podcasts en video’s over te vinden. Dopamine is het stofje dat vrijkomt in de hersenen als we een beloning krijgen, sommigen noemen het ook wel het ‘genotshormoon’ of ‘gelukshormoon’ (wat incorrect is, maar daarover later meer). Volgens aanhangers van dopaminevasten putten we ons dopaminesysteem uit door de constante snelle beloningen die via onze schermpjes binnenkomen, zoals likes, grappige filmpjes en appjes. Uiteindelijk hebben we er amper nog lol in, terwijl we wel impulsief blijven scrollen.
Dit is het begin van een artikel dat in 2024 in Skepter 37.4 verscheen. Het hele artikel is gratis te lezen via de website van Skepsis.
Afbeelding: uit eigen archief
