AI-tools kunnen razendsnel wetenschappelijke artikelen scannen op dubbel gebruikte foto’s, waardoor aanrommelende onderzoekers sneller door de mand vallen. Tegelijkertijd is het kinderspel geworden om unieke realistische nepafbeeldingen te maken. Gaat AI de wetenschappelijke publicatiewereld een dienst bewijzen of vooral last bezorgen?
Zeven teruggetrokken publicaties en nog eens dertig artikelen waar de correctiestift doorheen gaat. Dat was in april 2024 het tussentijdse resultaat van een intern onderzoek van het Amerikaanse Dana Farber Kankerinstitute (DFCI), verbonden aan Harvard Universiteit.*
Het balletje kwam aan het rollen nadat de Britse onafhankelijke fraudedetective Sholto David in januari blogde over geknoei met afbeeldingen in talloze artikelen van DFCI-onderzoekers. De auteurs hadden bijvoorbeeld stukjes uit plaatjes van eiwitanalyses of celweefsel gekopieerd en geplakt alsof het uit een ander experiment of meetmoment kwam. Dat ontdekte David niet in z’n eentje: hij kreeg hulp van andere speurders én van een Al-tool die artikelen in luttele seconden kan scannen op duplicaatbeelden.
Ondertussen kunnen moedwillig frauderende onderzoekers met generatieve Al als Midjourney prachtige nepplaatjes maken. Geef zo’n Al-programma de juiste prompt, oftewel een opdracht, en hij werpt een plaatje uit waarvan nergens een exacte kopie te vinden is.
Dit is het begin van een uitgebreider artikel dat verscheen in Skepter 37.3 (2024). Het gehele artikel is gratis te lezen op de website van Skepter.
